دیابت بارداری یکی از مشکلاتی می باشد که ممکن است در دوران بارداری ایجاد شود و عوارض متعددی را همراه خود به وجود بیاورد. در این گونه موارد می توان با استفاده از یک برنامه دقیق و سالم برای تغذیه دیابت بارداری، عوارض را کاهش داد.
بدن زنان در زمان بارداری دچار تغییراتی می شود. این تغییرات ممکن است که روی سطح قند خون و موارد مشابه تأثیرگذار باشد. زنان باردار، بیشتر از هر زمانی باید به تغذیه خود اهمیت بدهند تا بتوانند عوارض مشکلاتی مانند دیابت بارداری را رفع کنند. در ادامه بیشتر با دیابت بارداری و نکاتی برای رفع و کاهش خطرات آن آشنا خواهیم شد.
دیابت بارداری چیست؟
دیابت بارداری یکی از بیماری هایی است که می تواند برای زنان باردار، مخصوصا زنان با اضافه وزن بالا و همینطور جنین مشکل ساز شود. این بیماری معمولا در 3 تا 8 درصد بارداری ها دیده می شود.
به صورت کلی، زمانی که بدن قادر نباشد انسولین را طبق روند صحیح بدن، تولید یا مصرف کند، بیماری دیابت به وجود می آید. حالا باید بدانیم که انسولین چیست ؟ انسولین یک هورمون است که وظیفه آن، تبدیل گلوکز (قند موجود در خون) به یک سوخت مفید است.
موقعی که سطح گلوکز در خون افزایش پیدا می کند، متوجه می شویم که سلول های بدن، سوخت مورد نیاز خود را دریافت نمی کنند و همچنین سطح قند خون هم در حال افزایش است.
با بیماری دیابت آشنا شدیم؛ حالا باید بفهمیم که علت دیابت بارداری چیست ؟ زمانی که بدن زن حامله نتواند به مقدار کافی، هورمون انسولین تولید کند، سطح قند خون افزایش پیدا می کند و اینجاست که دیابت بارداری به وجود می آید. اگر سطح قند خون کنترل نشود، مشکلات جدی برای مادر و فرزند به وجود خواهد آمد.
تغذیه اصولی یکی از راهکار های کنترل قند خون و مبارزه با دیابت بارداری می باشد. با عمل کردن به توصیه های پزشک و داشتن تغذیه ای هدفمند می توان با این بیماری مقابله کرد و سطح سلامتی مادر و فرزند را افزایش داد.
زمانی که یک زن، حامله می شود، بدن او به صورت خودکار، هورمون های بیشتری را تولید می کند که همراه با این اتفاق، وزن مادر هم افزایش پیدا می کند. افزایش تولید هورمون ها و افزایش وزن، عواملی هستند برای این که بدن نتواند به درستی از انسولین استفاده کند. اگر تولید انسولین، به درستی انجام نشود، این اتفاق موجب افزایش قند خون خواهد شد.
مشکلات دیابت بارداری برای مادر و فرزند
دیابت بارداری، قطعاً مشکلاتی را برای هم مادر و هم فرزند به وجود خواهد آورد. حالا اگر این بیماری را کنترل نکنید و برنامه تغذیه ای نداشته باشید، اثرات این بیماری مشکل ساز تر خواهند شد. این بیماری دارای نشانه ها و علائمی است که بهتر است با آن ها آشنا شویم.
علائم دیابت بارداری :
- تاری دید
- خستگی
- تشنگی زیاد و غیر معمول
- تکرر ادرار
- تهوع
البته باید بدانیم که دیابت بارداری اغلب بدون علامت است ولی اگر علائم ذکر شده را احساس کردید، باید با پزشک صحبت کنید و از او کمک بگیرید. به دلیل بدون علامت بودن دیابت بارداری، تقریباً قند خون تمامی زنان باردار در میان هفته های 24 و 28 اندازه گیری می شود.
افرادی که بیشتر در معرض دیابت هستند :
- مهمترین عامل وزن است؛ افراد چاق و دارای اضافه وزن، بیشتر در معرض این بیماری هستند.
- افرادی که چندقلو باردار هستند
- افراد بالای 35 سال
- افرادی که در خانواده و اقوام، سابقه بیماری دیابت دارند
- افرادی که فرزند قبلی آن ها بیشتر از 4 کیلوگرم وزن داشته است
مشکلات و عوارض این بیماری برای مادر :
- افزایش فشار خون
- زایمان زودرس و دشوار
- مسمومیت بارداری
- عفونت های ادراری
- احتمال ابتلا به افسردگی
- عفونت های رحمی
مشکلات و عوارض این بیماری برای فرزند :
- احتمال ابتلا به عارضه ماکروزومی (جثه بسیار بزرگ برای نوزاد)
- وزن بالا
- احتمال ابتلا به دیابت نوع 2
- پایین بودن سطح قند خون فرزند هنگام تولد
- احتمال بروز مشکلات تنفسی
- احتمال مرگ فرزند، پیش از زایمان یا بلافاصله پس از زایمان
- رشد ناقص جنین
دیابت بارداری دارای 2 نوع به نام های A1 و A2 است. دیابت بارداری A1 فقط با رژیم و تغذیه بارداری قابل رفع است. دیابت بارداری A2 با انسولین و دارو های خوراکی قابل درمان است.
نکات مهم در تغذیه دیابت بارداری
در دوران بارداری، تغذیه و داشتن رژیم غذایی بسیار مهم است. حالا اگر بیماری مانند دیابت بارداری هم وجود داشته باشد، اهمیت تغذیه چندین برابر خواهد شد. در ادامه نکات مهم تغذیه، برای رفع یا کاهش عوارض دیابت بارداری را خدمت شما عزیزان معرفی خواهیم کرد :
مصرف فیبر را جدی بگیرید :
غذا های غنی از فیبر، با سرعت آهسته تری نسبت به کربوهیدرات های ساده جذب می شوند و به همین دلیل، احتمال دارد که از افزایش بی رویه قند خون، بعد از مصرف وعده های غذایی جلوگیری کند. میوه و سبزیجات، جز غذا های غنی از فیبر به شمار می آیند.
کمتر شیر بنوشید :
احتمالاً می دانید که در شیر، یک نوع قند ساده، به نام لاکتوز وجود دارد. مقدار بالایی لاکتوز در شیر وجود دارد. به همین خاطر باید، مصرف شیر را کاهش دهید و برای جذب کلسیم از منابع جایگزین استفاده کنید.
حواستان به مقدار کربوهیدراتی که روزانه مصرف می کنید، باشد :
سعی کنید که در دیابت بارداری، مقدار کربوهیدراتی که مصرف می کنید کمتر از حالت عادی باشد. توصیه می شود که از کربوهیدرات های پیچیده در برنامه غذایی دوران بارداری خود استفاده کنید. چرا که کربوهیدرات های پیچیده دارای فیبر هم هستند. توجه داشته باشید که باید مصرف کربوهیدرات را در تمام وعده های غذایی تقسیم کنید.
دیگر نکات مهم تغذیه و برنامه غذایی :
- وعده های غذایی خود، مخصوصا صبحانه را حذف نکنید. این مسئله روی سطح قند خون تأثیرگذار خواهد بود
- بیش از حد، از نمک استفاده نکنید
- برای مصرف خوراکی ها و غذا های با کربوهیدرات بالا، برای خود محدودیت ایجاد کنید
- استفاده از روغن و چربی را بکاهید
- سعی کنید که از غذا های سرخ شده مصرف نکنید
- پروتئین بیشتری مصرف کنید؛ چرا که مصرف پروتئین روی سطح قند خون تأثیرگذار است
کنترل قند خون
مهمترین عامل در تغذیه برای مقابله با دیابت بارداری، کنترل قند خون می باشد، در واقع شما باید نکاتی را که سبب حفظ تعادل سطح قند خون شما می شود را در اولویت برنامه های خود قرار دهید. برخی از نکات کنترل قند خون را در بخش قبلی مشاهده کردیم. حالا لازم است که نکات مهم دیگری را هم بررسی کنیم :
- مصرف صبحانه سرشار از پروتئین
- مصرف غذاهایی با شاخص گلایسمیک پایین مانند عدس، هویج و گلابی
- افزایش تعداد وعده هایی غذایی (البته باید حجم هر وعده غذایی را هم کاهش دهید)
- پیاده روی
- پرهیز از مصرف غذا های شیرین و نوشیدنی های قندی
- برای داشتن تغذیه ای سالم، از چربی های غیر اشباع، مانند روغن زیتون، ماهی سالمون یا دانه چیا استفاده کنید
- استفاده از اسید های چرب امگا 3، به میزان بیشتر
- مصرف شکلات، نوشابه و موارد مشابه را کاهش دهید
- باید همیشه از سطح قند خون اطلاع داشته باشید و آن را کنترل کنید. دستگاه کنترل قند خون می تواند به شما کمک کند
صحبت پایانی
در این مطلب، با دیابت بارداری، نحوه بروز این بیماری و مشکلات ناشی از آن آشنا شدیم. سپس اشاره داشتیم که تغذیه و کنترل قند خون، مهمترین عامل برای مقابله با دیابت بارداری می باشد. تمامی نکات گفته شده در این مطلب جهت آگاهی بیشتر شما عزیزان با این بیماری بود. برای درمان این بیماری حتماً باید با پزشک صحبت کنید و بر اساس رهنمود های او، برنامه غذایی خود را معین کنید.